realizm – pojęcie, znaczenie, związki

Realizm obecny jest w literaturze od dawna, ale dopiero w XIX wieku stał się rozpoznawalną, wyrazistą tendencją, dzięki czemu właśnie z tym okresem najczęściej go kojarzymy. Nastąpił po romantyzmie, a jego młodszym bratem był naturalizm. Skąd się wziął? Już Arystoteles pisał o mimesis, czyli naśladowaniu rzeczywistości przez pewne odmiany sztuki. Niektórzy wiążą go z rozwojem mieszczaństwa jako liczącej się warstwy, mówiąc językiem potocznym, twardo stąpającej po ziemi. Inni zwracają uwagę na fakt, iż rozkwitł w okresie, gdy wzmocniło się zaufanie do świata materialnego, a duchowość, religijność i intuicjonizm zeszły na dalszy plan.  

Realizm to nurt literacki, którego przedstawiciele starali się ukazać rzeczywistość w sposób jak najbardziej prawdziwy, godząc przy tym dążenie do opisu szczegółu, detalu z zamiarem odtworzenia całości prezentowanych zjawisk. Stąd cechą charakterystyczną realistycznej powieści będzie kreowanie obrazu społeczeństwa, miasta, wsi tak, by niczego i nikogo w nich nie zabrakło, a jednocześnie czytelnik otrzymał informacje, jak wyglądało wnętrze chaty, sklepu, mieszkania, strój, narzędzia, meble. 

W “Lalce” widzimy konsekwentnie budowany przegląd wszystkich środowisk, od arystokracji, przez mieszczaństwo, inteligencję, drobnomieszczaństwo, po mniejszości, biedotę i margines. Oprócz salonów arystokracji, wnętrza sklepu, restauracji, kościoła autor opisał kamienicę z lokalami dla mieszkańców o zróżnicowanych dochodach, pokazał wygląd Łazienek, wspomniał o torze wyścigów konnych, lasku na Bielanach, ale także przedstawił wysypiska śmieci. 

Podobnie w “Chłopach” nie zabrakło żadnej warstwy chłopskiej wspólnoty, od najbogatszych gospodarzy po żebraków, dziadów proszalnych i parobków. W utworze przedstawiono postaci typowe dla każdej polskiej wsi: księdza plebana, Żyda karczmarza, wójta, młynarza, kościelnego, kowala. 

Bohater utworów realistycznych wprowadzany był z całością uwarunkowań psychologicznych i społecznych. Tu także znakomitym przykładem może być “Lalka” zarówno z wnikliwym studium duszy panny Izabeli, jak i przekonującym obrazem środowiska, które ją ukształtowało. Podobnie autor zbudował postaci Wokulskiego, Rzeckiego i Szumana, a nawet pani Meliton.  

Realizm przeciwstawia się niekiedy kreacjonizmowi. Oczywiście, tak naprawdę nie sposób rozdzielić jedną tendencję od drugiej. W literaturze i sztuce występują razem, a różnice wynikają z zastosowanych między nimi proporcji . 

Jeśli masz ochotę wesprzeć finansowo działanie tego serwisu, przyczynić się do jego rozwoju, możesz dokonać wpłaty/przelewu na konto firmy: Sztuka Słowa PL, Tomasz Filipowicz.

Nr: 15 2490 0005 0000 4500 8617 6460 

Tytułem: SERWIS EDUKACYJNY 

Kategoria: Uncategorized