Archiwum

Wisława Szymborska to poetka nadająca artystyczną formę absurdom i paradoksom naszego świata. Czyni to chyba po to, by wskazać nam domowe zadanie do odrobienia. Uważny czytelnik, miłośnik jej talentu w szczególności, nieraz będzie miał szansę dzielić z autorką zadziwienia nad zagadkowymi zjawiskami w ludzkich porządkach. W analizowanym tu utworze dość niewiele poświęca ona uwagi samemu fenomenowi zakochania i szczęścia. Bardziej interesuje ją, jak wiele niezdrowych emocji otoczenia budzi udany, satysfakcjonujący związek dwojga kochanków. Mistrzowsko operuje elementami mowy potocznej i słowną grą opartą na stałych związkach frazeologicznych i zaskakujących połączeniach słów.
Czytaj dalej

 Tak może wyglądał teatr, w którym Moliere wystawiał swe komedie dzięki mecenatowi Ludwika XIV 

„Skąpiec” jest komedią ukazującą wynaturzenie, jakim jest urągające człowieczeństwu zaprzedanie życia majątkowi. Czytając komedię Moliere’a, nie sposób nie przyznać racji słowom Seneki Młodszego, że nie wolno pieniądzom służyć, trzeba im rozkazywać. Harpagon, sześćdziesięcioletni lichwiarz, wdowiec i ojciec dwojga dorosłych dzieci, zapomniał chyba, kim powinien być dla najbliższych i jakim darem jest samo istnienie, wola, zdolność do namysłu i kierowania swoim losem. Ogarnięty jest jedną obsesją – gromadzenia dóbr w brzęczącej monecie i unikania jakichkolwiek wydatków. Aż dziw bierze, że Kleant i Eliza nie wdały się w niego i wyrosły na przyzwoitych ludzi.
Czytaj dalej

 Krzysztof Kamil Baczyński - utracony geniusz, czy poeta zawdzięczający sławę okolicznościom? 

Cóż tak szczególnego w twórczości Baczyńskiego, że wszedł do kanonu polskiej poezji współczesnej? Był symbolem kotwiczącym zbiorową pamięć w tragedii wojny i okupacji? Oczywiście, że tak. Gdy rosła i umacniała się popularność jego dorobku, nikt nie śnił nawet o Muzeum Powstania Warszawskiego. To jednak nie wszystko. Trwałą wartością liryki tego artysty jest umiejętność tworzenia nasyconych emocjami obrazów poetyckich, prostych, ale otwierających wyobraźnię czytelnika. Nieoceniona wydaje mi się szczerość uczuć, które, być może, inny patriota, żołnierz ukrywałby przed otoczeniem, nawet przed samym sobą. Utwory Baczyńskiego to zamknięta w słowach młodość z jej obawami o przyszłość, niepewnością siebie, poszukiwaniem prawdy o sobie, to żywe lęki i zapamiętana arkadia utraconego dzieciństwa.
Czytaj dalej

Utwór jest przykładem literatury demaskatorskiej i oskarżającej. Uderza w dobre samopoczucie człowieka, który wszystkie żyjące istoty stara się bezwzględnie podporządkować i wykorzystać. Podmiot liryczny występuje w roli tarsjusza, egzotycznej małpiatki, niewielkiej, ale wyposażonej przez naturę w niezwykle duże oczy. 
Czytaj dalej

Nie można wyobrazić sobie „Lalki” bez Rzeckiego. Jego pierwszoosobowa narracja nie dopełnia głównego nurtu opowieści, ale stanowi pełnoprawne przedstawienie wydarzeń wzbogacone o nieprzeciętną osobowość obserwatora i relacjonującego. Profil psychologiczny tego bohatera jest chyba pełniejszy niż Wokulskiego. Jego dzieciństwo, doświadczenia sprawiły, że jemu mógł autor powierzyć filozoficzne rozważania nad naturą świata i ludzkiego losu. Postać ta jednocześnie niepozbawiona jest komizmu. Poprzez nią mamy wgląd w czasy sprzed Wiosny Ludów.
Czytaj dalej

Pieśń IX z ksiąg pierwszych Kochanowskiego, zaczynająca się od słów „Chcemy sobie być radzi”, jest utworem refleksyjnym, w którym autor, jak w wielu innych pieśniach czy fraszkach, dzieli się z czytelnikiem swoimi przekonaniami na temat właściwej postawy wobec losu i nieznanej przyszłości. Z tekstu wyłaniają się filary światopoglądu artysty, nade wszystko wyobrażenia o tym, co powinien czynić człowiek, by być szczęśliwym. Cechą bardzo charakterystyczną dla literatury renesansu było wpisane w nią przekonanie, że człowiek ma prawo i powinien być szczęśliwym za życia, już tu, na ziemi i że wcale nie oznacza to utraty szans na zbawienie. 
Czytaj dalej

Gdyby zastanawiać się nad takim ujęciem problematyki „Lalki”, żeby była jak najbardziej aktualna i ważna współcześnie, to o pierwszeństwo na pewno rywalizowałoby spojrzenie na powieść jako na dzieło o elitach, o mechanizmach ich powstawania i alienacji, czyli odrywania od większości, dzięki której zdobyły pozycję i której powinny służyć.
Czytaj dalej

    MIĘDZY POEZJĄ, FILOZOFIĄ, MUZYKĄ I OBRAZEM

Czuję się w obowiązku zredagować wpis poświęcony sztuce analizy. Wiedza na temat tego, jak ją przeprowadzać jest umieszczona w omówieniach poszczególnych lirycznych utworów dostępnych już na tym blogu. Lista znajdzie się poniżej, choć będzie miała charakter otwarty. Pamiętam, jak na studiach od prowadzącego ćwiczenia z analizy usłyszeliśmy, że nie ma metody i że, cytuję: trzeba mieć nosa. Pamiętam, że byłem wściekły, oburzony. Przecież sztuki bądź warsztatu „posiadania nosa” nauczyć nas nie mógł. Miałem wrażenie, jakby z nas, zapalonych do nauki młodych studentów, po prostu zakpił.  
Czytaj dalej

Trzeci kolejny wpis poświęcony „Zbrodni i karze”. Można mi zarzucić monotematyczność. Czuję się jednak w obowiązku dodać ważne wiadomości uzupełniające poprzednie wpisy, by ktoś szukający tu wiedzy, nie przeżył gorzkiego rozczarowania. Jednym z najciekawszych pytań w powieści jest to, dlaczego Rodion zabił. Nie pochodził z kryminogennej rodziny, wiele osób było przekonanych o jego szlachetności i dobroci. Gdy taki ktoś zabija, zagadka jest jeszcze większa. Zrabowane dobra nie były celem najważniejszym, nie zrobił z nich użytku. Dlaczego zatem?
Czytaj dalej

Czymże byłoby życie bez przyjaciół i kim bohater powieści bez wiernego towarzysza? Wokulski i Rzecki, Wokulski i Szuman, Don Kichot i Sancho Pansa, Robinson i Piętaszek. Banalny ten początek, infantylny może, ale bez Razumichina powieść Dostojewskiego byłaby tak mroczna, że nie dałoby się jej chyba przeczytać. Przyjaciel Rodii nie dzieli się z nikim egzystencjalnymi niepokojami, bierze życie takim, jakie mu przypadło w udziale, a nie jest wcale lepsze od tego, które musi wieść Rodia.
Czytaj dalej